اسکیزوفرنی یا شیزوفرنی یک بیماری روانی مزمن و جدی است که بر شیوه تفکر، احساس و رفتار فرد مبتلا تاثیر می‌گذارد. این بیماری مانند دیگر بیماری‌های ذهنی شایع نیست اما فرد مبتلا را می‌تواند ناتوان کند.
فردی که به اسکیزوفرنی مبتلاست در فکرکردن و نشان دادن عواطف ضعیف می‌شود. بیشتر افرادی که به این بیماری مبتلا هستند دیگر مشکلات‌روانی مانند افسردگی، اضطراب و حتی اختلالات مصرف مواد اعتیادآور را نیز دارند.
این اختلال بر جامعه و به‌ویژه خانواده فرد مبتلا تأثیر فراوانی دارد، زیرا این افراد بسیاری از توانایی‌های خود را از دست می‌دهند، این افراد دریافتن شغل و حتی مراقبت از خود دچار مشکل می‌شوند، از طرفی باورهای اشتباهی درباره اسکیزوفرنی شایع است و مردم رغبتی برای صحبت‌کردن و یا همراهی در درمان این اختلال پیدا نمی‌کنند.
علائم اسکیزوفرنی
هذیان: باورهای غلطی که بیمار بر آن اصرار دارد و با دلیل و برهان نیز نمی‌توان او را قانع کرد به‌عنوان‌مثال فرد بیمار باور دارد که می‌تواند ستاره‌ها را کنترل کند.
توهم دیداری یا شنیداری: در اغلب موارد بیماران صداهایی را می‌شنوند یا تصاویری می‌بینند که وجود خارجی ندارد.
گفتار درهم: فرد نمی‌تواند صحیح هدف، منظور و یا خواسته‌اش را بیان کند.
انزوای اجتماعی: دوری از محیط‌های اجتماعی مثل محل کار یا تحصیل
رفتار آشفته: مانند نامرتب لباس پوشیدن، گریه‌کردن
بی‌احساسی: توانایی خود در بروز احساسات و عواطف را از دست می‌دهند.
شباهت و تفاوت اسکیزوفرنی با دیگر بیماری‌های روانی
نشانه‌های روان‌پریشی ممکن است در اختلالات دیگر نیز دیده شود مانند اختلال دوقطبی، اختلال شخصیت مرزی یا مسمومیت یا جنون ناشی از مواد اعتیادآور. توهمات در اختلال توهم در اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال شخصیت دوری گزین نیز وجود دارد.
عوامل زیست محیطی
عوامل زیست محیطی متفاوتی باعث بروز و یا پیشرفت این بیماری می‌شود مانند محیط زندگی فرد، مصرف مواد اعتیادآور و عوامل استرس‌زا قبل از تولد. ظاهرا سبک و شیوه تربیتی والدین تاثیر چندانی ندارند ولی افرادی خانواده‌ای حمایتگر دارند موقعیتی به مراتب بهتری نسبت به دیگرا افراد دارند، همچنین زندگی در محیط شهری و بلوغ خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را افزایش میدهد.
درمان اسکیزوفرنی
باتوجه به اینکه علت اصلی این بیماری ناشناخته است درمان اولیه بیشتر روی کنترل و از بین بردن نشانه‌های آن تمرکز دارد. تجویز داروهای ضد روان‌پریشی برای کاهش و کنترل علائم بیماری است.
بستری بیمار در کلینیک اعصاب و روان نیز در موارد وخیم بیشتر صورت می‌گردد و یا در صورتی خود فرد داوطلبانه بخواهد در یک کلینیک شبانه‌روزی اعصاب و روان بستری شود تا نظارت بیشتر و بهتری روی درمان بیماری باشد؛ امروزه بستری بیمار به صورت طولانی‌مدت اتفاق نمی‌افتد و هرچند در برخی موارد شاید نیاز باشد بیمار مدت طولانی برای بهبودی بستری باشد.
سخن‌آخر
فرد مبتلا به اسکیزوفرنی ارتباط خود با واقعیت را از دست میدهد، دچار هذیان و توهم می‌شود گرچه علت اصلی این بیماری مشخص نشده ولی محققان دلایل متعددی را در بروز این اختلال مؤثر می‌دانند از ژنتیک گرفته تا عوامل زیست‌محیطی و حتی سوءمصرف مواد اعتیادآور. درمان اصلی برای این اختلال مصرف داروهای ضدروان پرشی و دوره‌های طولانی‌مدت روان‌درمانی است.